Nie ukrywam, że dla mnie, jako koordynatorki wolontariatu, końcoworoczny czas jest wyjątkowo ważny. To czas podsumowań, przyglądania się temu, co się udało, a co nie oraz wyciągania wniosków na przyszłość. To też czas dzielenia się z innymi tym, co udało nam się wspólnie zdziałać na rzecz instytucji, która nas łączy, czyli MNW. Dlatego też chciałam podzielić się, zarówno konkretnymi danymi, jak i własnymi, subiektywnymi wrażeniami z 2023 roku.

PARĘ LICZB I TWARDYCH FAKTÓW

Na początku podsumuję w sposób bardziej “formalny” poszczególne programy i inicjatywy, dzięki czemu będzie można przekrojowo zapoznać się z naszymi działaniami z ostatnich 12 miesięcy. Tak więc… zaczynamy! 😊 

W mijającym roku wsparcie wolontariuszek i wolontariuszy to łącznie 4 046 godzin!
Rekordzistką stażem została Adrianna Zalewska, która w naszym wolontariacie jest praktycznie od samego początku – w grudniu tego roku minęło 10 lat jej wolontariackiej współpracy (na 11 lat istnienia Wolontariatu MNW).

Kolejnymi tegorocznymi rekordzistkami są wolontariuszki, które od marca do grudnia poświęciły na rzecz Muzeum 200 godzin wsparcia – to Joanna Rosik oraz Iwona Kozłowska.

Jeśli chodzi o rozpoczęcie przygody w naszym wolontariacie, w minionym roku odbyła się jedna rekrutacja. Wzięło w niej udział ponad 40 chętnych, z czego dołączyły do nas na stałe 24 wolontariuszki, natomiast ze współpracy zrezygnowało 9 osób.  Tym sposobem, z końcem 2023 roku mamy 59 wolontariuszek i 6 wolontariuszy, czyli łącznie 65 par rąk
i głów do pomocy.

WOLONTARIACKIE PROGRAMY STAŁE

Przechodząc do poszczególnych inicjatyw – do programu Chętnie Pomogę w minionym roku dołączyło 11 wolontariuszek. Odbyły się trzy szkolenia ECHOCAST: dwa raz moduł podstawowy, czyli Profesjonalna obsługa klienta kultury oraz raz nowy moduł Rozwiązywanie trudnych sytuacji.  Wszyscy biorący udział w szkoleniach oczywiście zdali egzaminy 😊

***

Z kolei do programu O dziełach sztuki dołączyło 13 osób, powstało 20 nowych scenariuszy (dzięki czemu niektórzy wolontariusze opowiadają już o 2 obiektach), a lista dzieł o których można posłuchać opowieści liczy już 32 pozycje.

Odbyły się dwie eksperymentalne wersje Wielkiego Opowiadania. W maju wydarzenie było poświęcone tematowi kobiet w sztuce – wolontariuszki opowiadały o obiektach na galeriach stałych, których autorkami są kobiety oraz o dziełach, których głównym tematem są kobiety.

Drugie tematyczne Wielkie Opowiadanie było poświęcone osobom z niepełnosprawnością wzroku. Wolontariuszki przygotowały samodzielnie tyflografiki, czyli dotykowe wersje dzieł sztuki, które służyły jako pomoc podczas opowiadania. Prace powstały dzięki współpracy z Anną Knapek (Pełnomocniczką do Spraw Dostępności) oraz współpracującą z Muzeum Aleksandrą Sarafinowską.

***

Jeśli chodzi o działalność Muzeariatu, czyli niniejszego bloga, w mijającym roku publikowanie tekstów było mocno ograniczone ze względu na problemy techniczne. Na szczęście udało się opublikować pięć tekstów:

• Echa starożytności – antyk w sztuce Antoniego Brodowskiego oraz Na tropie dzikich zwierząt, czyli motywy animalistyczne w galerii wzornictwa polskiego autorstwa Weroniki Kamieńskiej
• Przesilenie – człowiek i natura zbiorowy artykuł autorstwa redaktorek bloga,
• Malarstwo Północy – post scriptum autorstwa Ewy Judy,
• Fotograficzne tableau/tablo jako medium społecznościowe XIX wieku – kolejna odsłona gabinetu fotografii autorstwa Ani Łoś.

***

Kolejne działanie, które zagościło jako stały program wolontariatu to Dziki Ogród – w tym roku odbyła się jego druga edycja. Przygotowania do realizacji wydarzenia zaczęły się w kwietniu. Odbyło się wspólne zbieranie forsycji, przygotowanie zadań dla gości i najbardziej angażująca część, czyli wspólna manufaktura ekologicznych, ręcznie robionych świeczek 😊

Wydarzenie tym razem odbyło się w lipcu, a dodatkową nowością była aktywność w formie zadanie dla gości. Również w ramach programu odbyło się oprowadzanie dla wolontariuszy oraz gości Muzeum po terenie zewnętrznym MNW oraz w Parku nad Książęcem.

***

W tym roku udało nam się bardziej zaangażować także w działania w filii MNW w Otwocku Wielkim. Chodzi dokładniej o: Dzień Języka Angielskiego, czyli oprowadzanie w wykonaniu wolontariuszek w języku angielskim, dokumentację składania łóżka z baldachimem na wystawę stałą, pomoc przy koncercie W Brzask oraz nasz całodniowy wyjazd integracyjny.

***

Wolontariuszki i wolontariusze brali również udział jako wsparcie w wielu innych wydarzeniach, jak np. Noc Muzeów, Urodziny Matejki, koncerty z cyklu: Pianokrąg, W Brzask, w cyklu filmów w ramach Kina Letniego na Dziedzińcu Lorentza, Dni Seniora: Weekend Seniora w Kulturze oraz Piknik Międzypokoleniowy oraz w większości stałych warsztatów prowadzonych przez Dział Edukacji.

POZOSTAŁE WYDARZENIA

W okresie od czerwca do grudnia odbyły się również inne działania. Dokładniej były to inicjatywy realizowane we współpracy z fundacjami i stowarzyszeniami spoza MNW m.in.: udział w projekcie Twarze i głosy wolontariatu, dzięki zaproszeniu Młodzieżowej Rady Miasta Dzielnicy Mokotów (wystąpiła Katarzyna Skórniewska); spotkania dla koordynatorów wolontariatu w teatrach warszawskich we współpracy z Fundacją Civis Polonus oraz spotkanie studyjne dla warszawskich koordynatorów wolontariatu we współpracy ze Stowarzyszeniem Centrum Wolontariatu.

BYCIE WOLONTARIUSZEM TO TAKŻE PRZYWILEJ, CZYLI O NASZYCH ATRAKCJACH

I już na koniec tej “oficjalnej” części podsumowania wspomnę, że udział w życiu Muzeum i wsparcie to jedna strona medalu, a drugą są benefity płynące z bycia wolontariuszką/wolontariuszem.  

W minionym roku mieliśmy okazję poznać pracę muzealnych zakamarków w ramach kontynuacji serii spotkań MNW od środka.  Dokładniej były to spotkania w: Archiwum, Magazynie Sztuki Średniowiecznej, Galerii Sztuki Dawnej, Bibliotece, Dziale Wydawnictw MNW, Gabinecie Monet i Medali, a także spotkanie z pracownikami projektu Hereditas i pokaz digitalizacji dzieł. Byliśmy również wspólnie poza Muzeum – w Muzeum Polin oraz w Muzeum Historii Polski. Udało nam się również wspólnie pojechać na całodniowy wyjazd integracyjny do jednej z filii MNW, czyli Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim, zwiedziliśmy pałac i jego części niedostępne na co dzień dla odwiedzających.

Ponadto, wolontariuszki i wolontariusze mogli skorzystać z oprowadzań kuratorskich po wystawach czasowych: Przesilenie. Malarstwo północy 1880-1910, MNW Kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017-2022, Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku, Picasso
oraz po kolejnych odsłonach Gabinetu Fotografii (Fotografia industrialna oraz Fotograficzne tableau/tablo).

Z PERSPEKTYWY KOORDYNATORKI, CZYLI TOP 5 WYDARZEŃ Z MINIONEGO ROKU

Mam nadzieję, że powyższe zestawienie naszych działań unaoczniło, jak wiele działo się w ostatnim roku. O każdym można pisać wiele, natomiast teraz chciałabym podzielić się moimi wrażeniami i tym, co dla mnie w ostatnich miesiącach było najciekawsze, wymagające, przynoszące najwięcej radości lub wniosków na przyszłość.

Podsumowując – zapraszam do zapoznania się z subiektywną listą pięciu najważniejszych dla mnie działań wolontariatu w 2023 roku.

1. COMIESIĘCZNE SPOTKANIA + WYJAZD INTEGRACYJNY DO OTWOCKA WIELKIEGO

Ten niepozorny rytuał, jakim są comiesięczne wspólne spotkania wolontariackie, okazał się jednym z najbardziej istotnych elementów mojej pracy. Dlaczego? Dlatego, że to momenty, kiedy raz w miesiącu spotyka się na żywo znaczna część naszej wolontariackiej grupy i każdy ma okazję poznać się osobiście, podzielić obserwacjami.

Co ważne, dla mnie to również okazja to poznania lepiej wolontariuszy, ich potrzeb, pomysłów i wyjaśniania napotykanych trudności. To obserwacja pracy grupy i jednostek w grupie. To też moment, w którym dowiaduję się wiele o funkcjonowaniu Muzeum i naszych wolontariackich programów z zupełnie innej perspektywy. A to otwiera oczy i głowę na nowe pomysły, na rozwiązania różnych sytuacji.

Zostając w temacie spotkań, jednym z najważniejszych dla mnie wydarzeń był wyjazd integracyjny do naszej filii – Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim.
Nie będę ukrywać, że mierzyłam się z delikatnym stresem organizacyjnym, bo w swojej życiowej historii miałam już wiele wręcz absurdalnych nagłych sytuacji z kategorii “trudnych”. Na szczęście tym razem nic podobnego się nie wydarzyło, a cały dzień spędzony z grupą był niesamowity. Niesamowity głównie z powodu energii, jaka płynie od wolontariuszek i wolontariuszy. Z powodu tak naturalnego integrowania się osób, które w wielu przypadkach pierwszy raz spędzają ze sobą tyle czasu. 

Jeszcze jeden mały stres wiązał się z niepewnością, czy przygotowane przeze mnie aktywności przypadną do gustu i faktycznie zaciekawią. Po informacjach zwrotnych i dedukcji naocznej wnioskuję, że zadania zdały test. A zresztą, “Koń jaki był, każdy widział” 😉

2. WIELKIE OPOWIADANIE Z TYFLOGRAFIKAMI

Kolejnym ważnym dla mnie wydarzeniem było przygotowanie do Wielkiego Opowiadania dedykowanego osobom z niepełnosprawnością wzroku. Temat doświadczania sztuki innymi niż wzrok zmysłami, uważam za jedno z najciekawszych zagadnień związanych z uwrażliwianiem na sztukę, otwieraniem głowy na nowe doświadczenia i uruchamianiem nieszablonowego myślenia.

Dlatego zarówno przygotowywanie tyflografik wspólnie przez wolontariuszki i Anię Knapek oraz późniejsze testowanie ich z pomocą Oli (naszej “korektorki”, osoby z niepełnosprawnością wzroku), było bardzo kształcącym doświadczeniem.

Ostatecznie, z samego wydarzenia nie skorzystali główni adresaci (tj. osoby z niepełnosprawnością wzroku), ale to nie przeszkodziło spełnić bardzo ważnej funkcji edukacyjnej. Dzięki zaangażowaniu wolontariuszek udało się zachęcić różnych gości Muzeum – dzieci, dorosłych, osoby starsze, do doświadczenia innego odbioru dzieł. I co najważniejsze, zapoznania z pojęciem tyflografik.

 
Co istotne, było to przedsięwzięcie “eksperymentalne”, prowadzone pierwszy raz, dlatego sama z ciekawością obserwowałam przygotowania do wydarzenia: warsztaty robienia tyflografik, spotkania konsultacyjne, reakcję publiczności i wnioski wolontariuszek po opowiadaniu.

3. POMOC W WYDARZENIACH POZA GMACHEM GŁÓWNYM

Jak wiadomo, MNW to nie tylko Gmach Główny, to również jego oddziały. Może mniej oczywistymi, ale istotnymi z mojej perspektywy działaniami, były te odbywające się w pozostałych filiach, a dokładniej: w Muzeum Rzeźby w Królikarni oraz w Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim.

Wolontariackie wsparcie w tych miejscach wymagało dodatkowego zaangażowania, w postaci dotarcia na inne niż zwykle miejsce, zapoznania się z nowymi przestrzeniami i kontaktu z nieco inną publicznością. Po raz pierwszy wolontariuszki pomagały przy koncertach z cyklu W Brzask w Królikarni, co wymagało pojawienia się na dyżurze o spektakularnych godzinach… 3 oraz 5 nad ranem!

Również dla mnie było niesamowitym doświadczeniem zobaczyć, jak wyglądają muzealne wydarzenia o tak niekonwencjonalnej godzinie oraz z niestandardowym programem (repertuar koncertów to zazwyczaj występy twórców muzyki alternatywnej).

Natomiast w Otwocku Wielkim odbył się Dzień Języka Angielskiego, podczas którego wolontariuszki Maria Janowska i Monika Świderska podzieliły się z zagranicznymi gośćmi swoją wiedzą o pałacu i tamtejszych wystawach stałych. Z kolei wolontariuszka Agata Steifer pomogła swoim fotograficznym talentem, dokumentując wyjątkowe przedsięwzięcie, jakim był montaż zabytkowego łoża z baldachimem na pałacowej ekspozycji stałej.

Wszystkie te doświadczenia pokazały mi po pierwsze – do jak różnych i nietypowych działań można angażować wolontariuszy, a po drugie – dzięki nim zapoznałam się z kolejnymi kulisami działania Muzeum, które wciąż są dla mnie nowością.

4. MNW OD ŚRODKA

Zostając w temacie muzealnych kulis, pewnego rodzaju przygodą były spotkania w ramach MNW od środka. Słowem wyjaśnienia – w ramach tej inicjatywy wolontariuszki i wolontariusze mają okazję poznać pracę poszczególnych działów, zajrzeć do muzealnych zakamarków niedostępnych komercyjnie dla gości oraz porozmawiać z pracownikami o ich zadaniach.

Pracując w MNW od 1,5 roku nadal uczę się funkcjonowania poszczególnych części tej instytucji, dlatego spotkania “od środka” są dla mnie bezcenne. I wspaniałym jest przeżywać te zachwyty i zaskoczenia razem. Z kolei odkrywając nowe “tajne przejścia”, schowki i magazyny odnoszę wrażenie, że budynek, w którym działamy jest magiczną przestrzenią bez końca 😊


5. SPOTKANIA Z KOORDYNATORAMI ORAZ WSPÓŁPRACA Z STOWARZYSZENIEM CENTRUM WOLONTARIATU

Kończąc powoli moją listę, chciałabym podzielić się znaczeniem wydarzeń związanych z moją rolą jako koordynatorki wolontariatu. Już na samym początku mojej działalności w Muzeum, otrzymałam ogromne wsparcie ze strony Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu, mogąc wziąć udział w mentoringowym programie dla koordynatorów wolontariatu (tu ogromny ukłon w stronę Joanny Garsztki, która była moją mentorką). Tak zaczęła się współpraca ze Stowarzyszeniem, dzięki któremu wzięłam udział w wielu wartościowych szkoleniach oraz po całym roku sama mogłam podzielić się swoim doświadczeniem. Spotkanie, wymiana doświadczeń i omówienie trudnych spraw w gronie innych koordynatorów były i nadal są uczącą i inspirującą praktyką, niesamowicie wspierającą w pełnieniu tej funkcji.

Patrząc na plan działań 2023 roku widzę, że nie udało mi się zorganizować wszystkich punktów programu. Tworząc plan działań na 2024, myślę o tym, jak wiele lekcji dał mi miniony rok, dzięki czemu mogę lepiej ocenić siły na zamiary.

Niemniej, z mojej perspektywy ten wspólny czas był niesamowicie angażujący i przynoszący wiele satysfakcji. I tym sposobem, parafrazując fragment czołówkowej piosenki jednego z klasycznych polskich seriali, 12 miesięcy minęło jak jeden dzień 😊

PODZIĘKOWANIA

Na całkowite zakończenie, chciałam powiedzieć jedno wielkie Dziękuję!
Wolontariuszkom i Wolontariuszom (wszystkim razem i każdemu z osobna!), pracownikom pomagającym w naszych programach, Stowarzyszeniu Centrum Wolontariatu (szczególnie Agnieszce Lissowskiej-Lewkowicz) oraz Joannie Garsztce (koordynatorce wolontariatu w Muzeum Historii Polski).

 Aleksandra Grzegorek

Zdjęcie główne autorstwa Agaty Steifer